Günlük hayatta fazlasıyla görmeye ve duymaya başladığımız “mükemmeliyetçilik” kendini daha çok eğitim ve iş dünyasında ortaya koymaktadır. Kişiler sadece bir alanda bu duyguya sahip olabilecekleri gibi hayatlarının tüm alanlarında da bu duyguyla karşılaşabilirler. Mükemmeliyetçilik alanları arasında iş, spor, okul hayatı, fiziksel görünüm, kişisel hijyen, sosyal performans ve kişinin evinin görünümü dikkat çekmektedir. Üç ana bileşenden oluşan mükemmeliyetçilik; yüksek standartlar ve öz eleştiri, kişinin öz değerlendirmesini yüksek standartlara bağlanması olarak kabul görmektedir. Bu yüksek standartlar çoğu zaman kişileri olumsuz yönde etkilemektedir. Kişiler olumsuz etkilere rağmen bu standartlardan vazgeçemezler ve hem psikolojik hem de fiziksel yönden zorlanmaya başlarlar.
Mükemmeliyetçiliğin olumsuz etkileri nelerdir?
Mükemmeliyetçilik sağlıklı düzeylerde olduğu zaman hayat mücadelesi içerisinde kişilerin motive olmasına katkı sağlayan bir mekanizmadır. Zorlukların üstesinden gelmede motivasyon kaynağı olarak kullanılabilmektedir. Normal sınırlar içerisindeki bu duygu başarılı olmanızı sağlayarak size artı puanlar kazandırır. Bu durumun olması gerekenden fazlası kişiyi zorlamaktadır.
Hayatınızın pek çok anını mutsuz edebilecek olan sağlıksız bir mükemmeliyetçilik duygusu kontrol altına alınmazsa çevrenizdekileri de olumsuz yönde etkilemeye başlayacaktır. Bu duygu durumu içerisinde kişilerin tek bir alana odaklanması gerekeceği için ailevi hayatları ve sosyal yaşamları büyük zarara uğrayacaktır. Fiziksel zararlarının başında ise uykusuzluk ve kas gerginlikleri sayılabilmektedir.
Mükemmeliyetçilik ve kaygı bozuklu aynı şey mi?
Bir ruhsal sorun ile ilişkilendirilebilecek olan bu duygu, kaygı bozuklukları ile bir arada görülebilir. Yüksek mükemmeliyetçilik kişilerde kaygı durumunun artmasına neden olmaktadır. Mükemmeli ortaya koyup koyamayacakları konusunda endişeye kapılan kişiler sürekli olarak kaygılıdırlar. Bu kaygı gittikçe artan ve bir türlü tatmin olmayan mükemmeliyetçilikle kişinin ruh hali ile psikolojisinin bozulmasına neden olur. Yüksek standartların karşılanmaması kişinin kendini yetersiz ve eksik hissetmesine neden olur. Mükemmeliyetçilik obsesif bozukluk ve sosyal kaygı sorunları ile bağlantılı da olabilmektedir. Kişiler obsesif duyguları nedeniyle mükemmeliyetçilik eğilimi gösterebilmektedirler.
Mükemmeliyetçilik neden olur?
Genetik faktörlerin bu duygu durumunun ortaya çıkmasında büyük bir önemi var. Genetik özelliklerin yanı sıra mizaç, sosyal ve çevresel faktörler de bu sıkıntılı süreçte rol oynayabilir. En ciddi yatkınlık sebebi olarak ise mükemmeliyetçi bireylerin hayatlarında var olan ve onları mükemmel olmaya iten kişiler olduğu görülmektedir. Mükemmeliyetçi kişilerin çevreleri tarafından ödüllendirilmeleri bu durumu daha da zora sokan bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır.
Mükemmeliyetçilik ve ödüllendirme ilişkisi nedir?
Ödül ile bu hali hazırda var olan dürtüleri daha da güçlenen mükemmeliyetçi kişiler kendilerini standartların üzerine taşımak için üstün bir gayret göstermeye başlar. Bu üstün gayret güçlerinin yetmediği olaylar başladığında ise mükemmeliyetçi kişiler sarsılır.
Alınacak uygun tedavi ve terapi yöntemleri ile kişiler bu duygularından kurtulabilmektedirler. Terapide öngörülen amaç kişinin hayatını zarar veren olumsuz etkilerden arındırmak olacaktır.
0 Yorum