Günlük Hayatta Yaşadığımız Fakat Adını Bilmediğimiz 8 Psikolojik Etki!

İndirim kuponu bitmiş bir ürünün kasada indirimde olmadığını öğrenirseniz yeni de onu alır mıydınız? Yoksa indirim yok diye vazgeçer miydiniz? Bu teknik pazarlamada ikna ettirme çabası olarak da kullanılır. Kişi indirim olmadığını bilse bile o ürünü alır çünkü onu çok beğendi!

Elinizde kâğıt paranız ve eş değer bozukluklarınız olsa ne yapardınız? Bozukları harcayıp kâğıda dokunmuyor, parayı bozdurmadan sürekli bozuklukları kullanıyorsanız siz de bu etki altında kalmış olabilirsiniz. Farkında olmadan bozuklardan daha fazla harcarız çünkü bilinçaltımız tam olanı bozmayı en sona saklar. Bu etki altında da bozukluklar önce biter ve kâğıt paralar çanta köşelerinde kalır.

Eğer bir mekânda daha önce mideniz bulanmışsa aynı mekâna girdiğinizde yine mideniz bulanabilir. Bu sadece mide bulantısı değil, herhangi bir his durumu da olabilir. Bir şarkıyı dinlerken iyi hissediyorsanız yine dinlediğinizde iyi hissedebilirsiniz. Tam tersine kötü hissediyorsanız tekrar dinlediğinizde de kötü hissedebilirsiniz. Bunlara da "Garcia etkisi" denir.

Konuşmasının ardından bir iyilik isteyecek kişi, size güzel sözler söyler. Bazen bu durumu çok abartır. Siz de bu kişi size güzel şeyler dediği için vicdan azabı duyar ve kişinin istediği iyiliği yaparsınız. Sizin için bu bir minnet gösterisidir. Kişi de size istediğini yaptırmış, sizi manipüle etmiş olur. Bu etki için iyiliği istemeden önce biraz “melekçilik” oynamak diyebiliriz.

Kalabalık bir ortama gideceksiniz fakat arkadaşlarınız son dakika vazgeçti. Çok gitmek istediğiniz halde "İnsanların önünde tek olacağım!" diye düşünüp geri mi döndünüz? Öyleyse bu etkiyi yaşamışsınız. Spot ışıklarını bilirsiniz, sahnede olan bir kişiye odaklanmak için üzerine tutulur. Siz de bu ışığı psikolojik olarak alıyorsunuz.

İnanmakla alakalı olan bir etkidir. Kişi ilaçların kendisini iyileştirdiğine ve onlarsız nefes dahi alamayacağına inanır. Bu kişiye içi boşaltılmış kapsül ilaç verilir. Kişi iddia ettiği ağrısının geçtiğini söylerse plasebodur. Ağrı, ilaçlarını içmediğini düşünmesindendir. İlaç içtiğinde ağrısı geçer çünkü ilacın iyileştirdiğine olan inancı tamdır.

İnsanlar kendi düşünce veya inançlarıyla çelişen bir fikirle karşı karşıya kaldıklarında bu fikri düşünüp sindirir. Fikir, inançlarına ters düşse bile kabul edebiliyorsa uyum sağlar. Fakat burada düşünse, araştırsa, kendi gözüyle bile görse inanmama veya geri tepme etkisi mevcuttur. Kişi çelişen fikri ölümüne reddeder.

Zeigarnik etkisi, "keşke" psikolojisi olarak da tanımlanabilir. İnsan her zaman yarım bırakmak zorunda olduğu şeyleri, tamamlanmış ve güzel olanlardan daha çok özler. Yarım kalan tatiller, aşklar, alışverişler bunlara en basit örneklerdir. Bitmiş bir ilişkiye kişi yarım kaldı gözüyle bakmaya devam ediyorsa bu ilişkiye dönmek için çaba harcar. Çünkü bilinçaltı bu ilişkiyi hâlâ bitirmemiştir.