Bilindiği gibi galaksiler birçok yıldızdan oluşmasının yanında gaz, toz ve karanlık maddelerden oluşan kütle çekimi ile birbirine bağlı devasa büyüklükteki oluşumlardır. Kütle çekimi sayesinde galaksiyi oluşturan etmenler bir arada tutulmaktadır ve kara delikler pek çok galaksinin merkezinde yer alabilen ve bu muazzam kütle çekimini sağlayan unsurlardan birisidir. Galaksileri oluşturan bu özellikler ile birlikte her biri farklı yapısıyla kar tanelerini andıran benzersizliğe sahiptirler. Geçmişten beri bilim insanlarının gökyüzünü incelemeye devam etmesi ve her geçen gün yeni bir ifadenin astronomi bilimine katılması ile galaksiler hakkında daha fazla bilgiye sahip olunmuştur. Güncel bilgilere göre benzersiz yapıları ile galaksiler sarmal, eliptik, düzensiz olarak üç gruba ayırmaktadır.
Sarmal galaksiler:
En yaygın galaksi çeşididir ve yuvamız olan Samanyolu galaksisi gibi bilinen büyük galaksilerden birçoğu bu şekildedir. İsminden de anlaşılacağı üzere sarmal yıldızlardan oluşan parlak kollara sahiptir. Bu kollar merkezden dışa doğru açılır ve S harfi ile kodlanır.
Çubuklu ve çubuksuz olmak üzere iki çeşidi vardır. Çubuklu sarmal galaksi, merkezinde çubuk biçiminde bir yıldız topluluğuna sahiptir ve sarmal kolları dışarı doğru bu çubuğun uçlarından uzanırlar. Çubuksuz sarmal galaksi ise merkezi çubuğa sahip olmayan ve kolları merkezden çıkan bir galaksi türüdür.
Samanyolu galaksisi astronomlar tarafından yaygın bir görüş ile çubuklu sarmal galaksi kategorisinde sınıflandırılmıştır. Astronomi çalışmaları Samanyolu’nun merkezindeki çubuk şeklindeki yıldız yoğunlaşmasının olduğunu ve iki ucundan logaritmik spiral şeklinde uzayan iki ana kol ve yardımcı kollardan oluştuğunu ortaya koymuştur. Galaksimizde 400 milyardan fazla yıldız vardır ve yaklaşık 120.000 ışık yılı enindedir. Samanyolu’nun merkezi yıldızlarla ve bir kara delikten oluşmaktadır ve burada en eski yıldızlarında yer alması ile gaz ve toz bulutundan oluşan oldukça kalabalık bir bölgedir. Çekirdekten dışarı doğru uzanan iki ana kollar, Kalkan-Güneyhaçı Kolu ve Kahraman Kolu olarak adlandırılır.
Merkezden uzanan diğer kollar: Yay Kolu, Yakın 3 Kiloparsek Kolu, Uzak 3 Kiloparsek Kolu ve Dış Kol’dur. Astronomlar, Samanyolu galaksisin kütlesinin %90'ının karanlık maddeden ve geri kalan kısmın çıplak gözle veya teleskop yardımıyla görebileceğimiz aydınlık maddeden oluştuğunu düşünmektedir.
Eliptik galaksiler:
Rastgele yörüngelerde hareket eden evrimin en gelişmiş noktasındaki en geniş, en ağır yıldız topluluklarıdır. Bu ifadeden en yaşlı yıldızlara da sahip olduğu anlaşılmaktadır. Eliptik galaksilerin oluşumlarına daha küçük galaksilerin şiddetli çarpışmaları neden olur ve hepsinin merkezinde kara delikler vardır hatta bazıları galaksiler arası uzay boşluğuna maddeler püskürtür.
Düzensiz galaksiler:
Herhangi bir şekilsel ifadenin kullanılamayacağı galaksiler bu grupta sınıflandırılmıştır. Yukarda belirtilen galaksi şekillerine sahip olmayan galaksilerdir. Astronomlara göre toplam gök ada nüfusunun çeyreğini oluşturduklarına inanılır. Ek olarak, bu galaksilerin evrimsel geçmişlerinde şekil olarak sarmal veya eliptik galaksiyi ifade ettiği fakat zamanla farklı yerçekimin etkisiyle düzensizleştikleri de düşünülmektedir.
0 Yorum