Gök taşları çeşitli kaynaklardan oluşmuş olabilirler. Genellikle meteorların meydana gelişi, parçalanmış gezegenler ve asteroit parçalarından oluşmaktadır. Bunların boyutları 10 km çaplı kaya parçalarından, 1 mikron büyüklüğündeki toz parçacıklarına kadar değişkenlik gösterir. Bu parçacıklardan oluşan meteorlar, uzay boşluğunda serbest bir şekilde hareket ederler. Sayıları oldukça fazladır. Uzayda bulunan diğer gezegen ve cisimlere oranla daha küçük ve daha koyu renkli oldukları için takip edilmeleri ve gözlemlenmeleri de oldukça zordur. Uzay boşluğunda serbest bir şekilde hareket ederken yeryüzünün çekim kuvvetiyle atmosfere ulaşabilirler. Peki, meteor neden düşer?
Atmosfere giren meteor yolculuğuna nasıl devam eder?
Meteorlar, atmosfere saniyede 11-72 km’lik bir hızla girerler. Atmosfere giren meteoru; hava direnci, sürtünme, basınç ve diğer kimyasal etkileşimler karşılamaktadır. Hava direnci ile meteor arasında kuvvetli bir sürtünme meydana gelir. Oluşan sürtünmenin sonucunda meteor ya yenik düşüp bir alev topu gibi yanar ya da eğer hacim ve kütle bakımından büyük ise kendisini yeryüzüne atmayı başarır. Bu yanma olayına da halk dilinde yıldız kayması denilir.
Anlaşılıyor ki yıldız kayması diye bilinen olayın aslında yıldızlarla hiçbir ilişkisi yoktur. Gök taşının, gökyüzünün bize yakın olan atmosfer kısmında yanıp ışık saçmasıyla meydana gelir. Yılın belli zamanlarında yıldız kayması çok fazla olmaktadır. Buna meteor yağmuru veya gök taşı yağmuru denir. Her sene düzenli bir şekilde gerçekleşen meteor yağmurları bulunmaktadır. Bu meteor yağmurlarından en meşhur olanı ise Perseid meteor yağmurudur.
Atmosferi aşan meteorun bıraktığı etkiler nelerdir?
Atmosferde sürtünmeyle beraber ateş topuna dönen meteorların en parlak olanları Bolit şeklinde adlandırılmaktadır. Meteorların yeryüzünde bıraktığı etkilerin çeşitleri çok fazladır. Örneğin; Bolitler, krater oluşmasına sebep olacak bir büyüklüğe sahiptirler. Yani bir şehri yok edebilecek bir güce sahiptir. Astronomi biliminin verdiği bilgilerle Dünya atmosferine ortalama yılda birkaç bin meteor girmektedir. Bunların yarısından fazlası yüksek ısıdan dolayı atmosferde erimektedir. Geri kalanları da yeryüzüne ulaşmaktadır. Yeryüzüne ulaşıp bir kalıntı olarak bulunan meteorlara da meteorit adı verilir. Meteoritler Güneş sisteminin ilk zamanlarına ait bilgiler taşımaktadır. Meteoritler üzerinde kimyasal analizler ve araştırmalar yapılarak bu zamanlara ait bilgiler elde edilebilir.
Tehlike yaratabilecek büyüklüğe sahip meteorların gezegenimize çarpma ihtimalleri bulunmakta. Bu tehlikeleri önlemenin ilk yolu ise tehlikeyi her açıdan tanımak ve onun hakkında bilgi sahibi olmaktır. Astronomi ile uğraşan bilim adamları tarafından bu iş gerçekleşmektedir. Bilim insanlarının hesaplamalarına göre dünyaya her yüzyılda bir büyük tehlike yaratabilecek bir gök taşının düşme ihtimali %2’dir. Şu an bir alternatif olarak bu tehlikeleri önlemek için nükleer bombalar düşünülmektedir. Tabii bu farklı tehlikelere neden olabildiği için başka çözüm yolları aranmaktadır.
0 Yorum