Günde, zihnimizden sayısız düşünce geçer. Bazıları bilinçli olarak üstünde durduğumuz konular iken bazıları ise farkında olmadan kendimizi kaptırdığımız düşüncelerdir. Bazen de özellikle düşünmek istemediğimiz durumlar hakkında kafa yorarız. Bu davranışın psikoloji literatüründe adı ise “Beyaz Ayı Sendromu”dur.
Beyaz ayı sendromu, en yalın haliyle düşünmeyi engellemeye çalıştığımız bir şeyi sürekli zihnimizde canlı tutarak ısrarla düşünmek ve onu takıntı hale getirmektir. Bir nevi aklın, düşünmeme telkini vererek sürekli düşünmesi ve böylece kendini kısır bir döngüye sokması durumudur.
Bilinen çıkış noktası Tolstoy’un kardeşi ile oynadığı bir oyundur. Tolstoy, kardeşine odanın köşesine geçerek ayakta dururken “beyaz bir ayı düşünmemesini” söyler. Ancak zaman geçtikçe kardeşi düşünmemesi gereken beyaz ayıyı düşünmeden edemediğini açıklar. Psikologlar yaptıkları deneylerde karşılaştıkları bu tür durumlara Tolstoy’un oyununa ithafen “Beyaz Ayı Sendromu” demişlerdir. Benzer başka bir örneği de Dostoyevsky’nin “Yaz İzlenimleri Üzerine Kış Notları”nda şu şekilde geçer: “Kendine şöyle bir görev ver. Kutup ayısını düşünmemeye çalış. Göreceksin ki her dakika aklına gelmeye başlayacak.”
Beyaz ayı sendromu, sosyal psikolog Profesör Daniel Wegner tarafından incelenmiş ve bu sendromu “ironik işleme teorisi” olarak geliştirmiştir. Çünkü zihnimizin bir kısmı düşünmeyi yasakladığımız şeyi tamamen düşünmekten kaçınırken diğer bir kısmı ise ısrarla ve ironik bir şekilde onu düşünmeye devam ediyor. Wegner’in bu konuda işe yarayacak birkaç önerisi bulunuyor:
- Yeni bir fikir üreterek onun üstüne düşünün.
- Saplantılı olan düşünceyi başka bir zaman düşünmek için erteleyin.
- Aynı anda birden fazla iş yapmayın. Böylece istenmeyen düşünceleri azaltırsınız.
- Kaçındığınız şeyi kontrollü düşünün.
- Yediye kadar sayın ve nefesinize odaklanın.
Son olarak günlük hayatımızda farkında olmadan “Olumsuz düşünmemeliyim.” derken sık sık beyaz ayı sendromunu yaşıyoruz. Yukarıdaki çözüm önerileri ve kendi oluşturduğumuz çözüm yolları hem ruhumuzu hem de zihnimizi dinlendirecek düşünmemiz gereken daha güzel şeylere odaklanmamızı sağlayacaktır.
Kaynak:
|
0 Yorum